Những phương pháp chọn giống trong nghành chăn nuôi chó nghiệp vụ Malinois (Becgie Bỉ)

Những phương pháp chọn giống trong nghành chăn nuôi chó nghiệp vụ Malinois (Becgie Bỉ)

Những phương pháp chọn giống trong nghành chăn nuôi chó nghiệp vụ Malinois (Becgie Bỉ)
đánh giá bài viết

Nhiệm vụ cơ bản của công việc chọn giống trong ngành chăn nuôi chó nghiệp vụ Malinois (Becgie Bỉ), bao gồm ở việc tăng số lượng gây giống để sử dụng trong nghiệp vụ, ở việc hoàn thiện hình dáng bên ngoài của cơ thể và thể trạng, ở việc hoàn thiện sự hoạt động thần kinh cao cấp, sức chịu đựng về thể lực bền bỉ, sự tinh tế của các cơ quan cảm giác và nhiều phẩm chất thuộc  về nghiệp vụ khác nữa của chó. Trên cơ sở của toàn bộ hệ thống của công việc chọn giống theo hướng hoàn thiện các phẩm chất thuộc  về nghiệp vụ của chó có 3 nhân tố là: tuyển chọn có căn cứ, lựa chọn có mục đích rõ rệt và phương pháp chăn nuôi chó đúng đắn. Bên cạnh đó, việc chăm sóc chu đáo những con chó cái đang nuôi con và đàn chó Malinois con, việc nuôi dưỡng phẩm chất sau này và việc giáo dục chó con cũng rất quan trọng. Chó béc giê Đông Âu là giống chó nghiệp vụ được sử dụng phổ biến hơn cả đối với các mục đích nghiệp vụ khác nhau. Người ta cũng sử dụng cả các giống chó khác nữa.

Để phục vụ việc cảnh giới và chăn nuôi, ở nhiều nơi, ngoài giống chó nghiệp vụ Malinois (Becgie Bỉ)béc giê Đông Âu, người ta còn sử dụng cả giống chó béc giê Cáp-car, chó béc giê thuộc vùng Trung Á, chó béc giê thuộc  miền Nam nước Nga… Để phục vụ việc kéo xe trượt tuyết, người ta sử dụng giống chó Lai-ca vùng Đông Bắc.

Tất cả các giống chó nghiệp vụ khác với chó không thuần chủng (chó không nòi, chó thường) ở sự biểu hiện một cách rõ ràng các nét đặc điểm về ngoại hình và các phẩm chất thuộc về nghiệp vụ. Giữa con chó này với con chó khác cũng khác nhau một cách rõ nét như vậy.

Những đặc điểm tích cực của nòi giống cần được duy trì và hoàn thiện bằng cách tuyển lựa và chọn lọc nhân tạo một cách có hệ thống. Nếu như công việc đó không được thực hiện và việc sinh sản của chó không có hệ thống, thì nòi giống sẽ mất đi những phẩm chất tích cực và dẫn đến quá trình thoái hoá chúng. Do vậy, nhất thiết phải tiến hành công việc chọn giống đều đặn đối với từng giống chó riêng biệt. Các câu lạc bộ ngành nuôi chó nghiệp vụ thuộc Doxav và các trang trại chăn nuôi thuộc cơ quan nhà nước phải thực hiện nhiệm vụ này.

Phương pháp chăn nuôi được hiểu như là một hệ thống có kế hoạch trong việc sinh sản của chó có tính đến thuộc tính của giống chó này hay giống chó khác (đôi khi phải tính đến cả hình dáng chó), để nhằm có được những con chó thuộc thế hệ tiếp theo mang những phẩm chất nghiệp vụ có giá trị nhất.

Cần phân biệt các phương pháp sau đây trong việc chăn nuôi chó: chăn nuôi giống thuần chủng, chăn nuôi loại phối giống và chăn nuôi loại lai giữa các loại.

Phương pháp cơ bản của việc chăn nuôi trong ngành chăn nuôi chó là chăn nuôi giống thuần chủng, nghĩa là việc tuyển lựa và cho giao phối chỉ những con chó nào cùng một giống nhất định. Những con chó sinh ra do sự phối giống như vậy thì gọi là chó thuộc giống thuần chủng. Việc chăn nuôi giống thuần chủng được áp dụng trong nội địa của các giống văn minh, hoặc giữa các giống địa phương (giống bản xứ) có các phẩm chất và các đặc điểm có giá trị.

Việc chăn nuôi giống chó thuần chủng thực hiện nhiệm vụ duy trì và hoàn thiện các phẩm chất thuộc về công việc và ngoại hình của chó, bằng cách sử dụng sự biến dị của chó trong phạm vi của mỗi giống. Nếu thực hiện được việc duy trì và hoàn thiện các phẩm chất tốt của chó, ta sẽ thu được thế hệ con cháu có thể có một dạng ngoại hình và có các phẩm chất thuộc về công việc giống nhau, đó là những con chó sẽ làm thoả mãn nhất nhu cầu của con người.

Thực tế cho thấy rằng, những động vật thuộc cùng một giống khác nhau không chỉ về hình dạng mà còn khác nhau cả về đặc điểm di truyền khác nữa. Do đó, trong việc chăn nuôi giống thuần chủng, thì việc chọn lọc đúng đắn những con chó để làm giống và lựa chọn khéo léo các cặp chó sẽ cho giao phối với nhau trong điều kiện cải tiến liên tục về chăn nuôi, về cách cho ăn, trong việc duy trì hệ thống luyện tập cho cả chó để làm giống và chó con do chúng sinh ra, đóng vai trong vô cùng quan trọng. Cần phải hiểu một cách sâu sắc và toàn diện giống pha và phải biết phát hiện những sai lệch tuy nhỏ nhưng rõ nét vừa mới xuất hiện. Điều này rất có giá trị đối với việc chọn giống. Hơn thế nữa, giống pha ở dạng thuần chủng càng bền vững thì nó càng ổn định, tính di truyền càng vững chắc hơn và phẩm chất của giống càng hoàn thiện hơn.

Việc chăn nuôi giống thuần chủng được thực hiện trong thực tế bằng con đường chăn nuôi không cùng huyết thống, chăn nuôi cùng huyết thống ở các cấp độ họ hàng khác nhau và chăn nuôi theo dòng họ.

Trong thực tế, việc chăn nuôi không cùng huyết thống được thực hiện rộng rãi hơn cả. Người ta chọn con chó cái và con chó đực không ở trong cùng một huyết thống và cho chúng giao phối với nhau. Tính ưu việc của việc chọn lọc như vậy là ở chỗ nó cho ta khả năng thu được thế hệ con cháu có sức sống mãnh liệt nhất và khoẻ mạnh nhất.

Nếu lựa chọn như vậy, khi thụ tinh, các tế bào mang giới tính đực và giới tính cái rất khác nhau về đặc tính của nhiễm sắc thể sẽ phối hợp với nhau (đó là các tế bào khác nhau về chất), do đó tính di truyền sẽ có được ở thế hệ con cháu nhiều nhất. Trong một cơ thể như thế, các quá trình đồng hoá và dị hoá sẽ được thực hiện một cách tích cực. Sự phát triển và sự trưởng thành diễn ra với cường độ lớn hơn. Đứng về mặt phẩm chất công việc của mình, về mặt sức chịu đựng dẻo dai và mức sinh sản, thì một cơ thể như vậy, theo quy tắc trội sẽ hơn hẳn so với bố mẹ chúng. Đây là những luận điểm sinh vật học có tính chất cơ sở về mặt lý luận và các chuyên gia thực hành phải căn cứ vào các luận điểm này mà tiến hành việc chăn nuôi động vật trong thực tiễn.

Chăn nuôi cùng huyết thống được hiểu như là một hệ thống giao phối giữa chó đực và chó cái cùng trong một cấp độ họ hàng nhất định, để thu được một thế hệ con cháu mới (ví dụ: chó đực là anh và chó cái là em, có đực là bố và chó cái là con, chó đực là anh họ 3 dời và chó cái là em…). Việc chăn nuôi cùng huyết thống là hình thức cực đoan của việc lựa chọn trong cùng huyết thống.

Chăn nuôi cùng huyết thống cần áp dụng một cách cẩn thận và chỉ thực hiện để nhằm đạt được những mục đích xác định hết sức nghiêm khắc. Chăn nuôi cùng huyết thống cho ta khả năng thu nhận được thế hệ con cháu giống tổ tiên một cách nhanh nhất, và cũng chính trong việc chăn nuôi cùng huyết thống, tổ tiên có thể truyền cho các thế hệ con cháu sau nó nhiều đặc tính của mình. Song, việc chăn nuôi cùng huyết thống có những đặc điểm tiêu cực nghiêm trọng và chính các đặc điểm tiêu cực này đã hạn chế việc ứng dụng rộng rãi phương pháp chăn nuôi cùng huyết thống trong thực tế của ngành chăn nuôi chó.

Cùng với việc củng cố nhanh chóng các phẩm chất hữu ích trong khi chăn nuôi cùng huyết thống, thì các đặc điểm và các bản tính tiêu cực cũng nhanh chóng trở thành bền vững, do đó nó làm giảm tính thiết thực ở thế hệ con cháu và làm xuất hiện các tính chất thoái hoá. Ở chó, các đặc điểm tiêu cực như vậy xuất hiện đó là bộ xương yếu, sự lớn và phát triển kém, thể trạng yếu, hệ thống thần kinh hoạt động kém, răng yếu và hệ thống cắn khít bị hỏng, khả năng làm việc giảm sút rõ rệt và khả năng phòng bệnh cũng giảm đi…

Còn có trường hợp do sự giao phối các con chó ở các lứa gần nhau trong cùng một huyết thống mà sinh ra quái thai. Các con vật càng ở các lứa gần nhau mà cho giao phối với nhau, mặc dù chúng được chăm sóc trong những điều kiện như nhau thì vẫn để lại những hậu quả rất tai hại. Để tránh việc chăn nuôi cùng huyết thống không có hệ thống, cần dựa vào các trại chăn nuôi và các câu lạc bộ của ngành chăn nuôi chó nghiệp vụ thuộc Doxav bản thống kê chó để làm giống (đó là các phiếu ghi phổ hệ của chó, các phiếu kiểm kê, kế hoạch giao phối …).

Hình thức chăn nuôi giống thuần chủng phức tạp nhất là hình thức chăn nuôi theo dòng họ. Chăn nuôi theo dòng họ được hiểu như là một nhóm chó cùng huyết thống của một loài thuần chủng, có chung một tổ tiên xuất sắc và chủng giống tổ tiên về thể trạng, về ngoại hình và về các phẩm chất thuộc về công việc. Người ta chia ra thành dòng họ máu mủ và dòng họ không máu mủ.

Dòng họ máu mủ là dòng họ gồm tất cả các thế hệ cháu sinh ra từ một cặp bố mẹ.

Dòng họ không máu mủ là dòng họ không phải bao gồm tất cả các thế hệ con cháu của một tổ tiên xuất sắc, mà chỉ bao gồm những con chó giống tổ tiên về ngoại hình, có các phẩm chất thuộc về nghiệp vụ tốt giống tổ tiên và có những đặc điểm di truyền của tổ tiên hay trội hơn tổ tiên về mọi đặc tính. Những con chó xuất sắc dùng để làm giống sẽ thực sự cải tạo được giống. Người ta gọi dòng họ hàng các tên riêng của chúng, những con chó như vậy cần được sử dụng để cho giao phối.

Chăn nuôi theo các dòng họ nên áp dụng khi có mặt khá đầy đủ về mặt số lượng những con chó có chất lượng cao.

Chăn nuôi chó thuần chủng là phương pháp cơ bản của việc chăn nuôi trong ngành chăn nuôi chó nghiệp vụ, và việc chăn nuôi chó thuần chủng được thực hiện bằng con đường cho giao phối những con chó không cùng huyết thống với nhau. Đôi khi cho phép sự giao phối giữa các con chó cùng huyết thống với nhau. Trong việc chăn nuôi theo dòng họ, cho phép sự giao phối của những con chó không cùng huyết thống với nhau ngay cả trong những trường hợp riêng biệt, khi con chó giống cùng huyết thống đã bị chết và người ta phải gây một con chó đầu đàn cùng huyết thống xuất sắc.

Bằng phương pháp chăn nuôi giống thuần chủng, giống sẽ tăng lên về số lượng và sẽ được hoàn thiện bằng con đường chọn lọc và lựa chọn đúng đắn những con chó giống và tạo ra những điều kiện chăn nuôi và tập luyện tốt.

Ngoài phương pháp đã nêu trên đây, trong ngành chăn nuôi chó người ta còn áp dụng việc giao phối giữa con chó đực và con chó cái thuộc các giống khác nhau. Phương pháp này được sử dụng hoàn toàn với mục đích tạo giống mới và cải tạo giống này nhờ giống kia, đồng thời để thu được những con chó chỉ sử dụng trong công việc (những con chó không phải để làm giống). Những con chó do những con chó đực và chó cái khác giống giao phối với nhau và sinh ra chúng, được gọi là chó tạp chủng (con lai). Trong các trại chăn nuôi và các câu lạc bộ của ngành chăn nuôi chó nghiệp vụ Malinois (Becgie Bỉ) thuộc Doxav, việc cho giao phối hỗn hợp giữa các giống với nhau cần áp dụng chỉ dưới sự kiểm tra của các chuyên gia.

Việc giao phối giữa các con vật thuộc các giống khác nhau tức là sự lai giống hỗn hợp giữa các giống cũng là một trong những phương pháp của việc chăn nuôi.

Trong ngành chăn nuôi chó, đối với việc lai giống người ta thường cho giao phối giữa chó nhà với chó sói và với chó núi. Theo các tài liệu tham khảo, những thí nghiệm đã tiến hành ở Liên Xô theo khuynh hướng này đã cho thấy rằng: khi tiến hành các thí nghiệm, người ta đã thu được thế hệ con cháu có tầm vóc nhỏ bé và hèn nhát, không thích hợp để sử dụng. Do đó việc lai giống trong ngành chăn nuôi chó tạm thời vẫn còn chưa thu được ứng dụng thực tiễn.

Bình Luận